საღებავი, ლაქი, გრუნტი

ხის ლაქი: უძველესი დროიდან ხეს წარმატებით იყენებდნენ სამშენებლო სამუშაოებში, ავეჯის წარმოებაში, შენობების ინტერიერისა და ექსტერიერის გაფორმებისთვის. ხის მასალა გამოირჩევა გამძლეობით,  მაგრამ იმისთვის, რომ იგი მრავალი წლის განმავლობაში ემსახუროს და არ დაკარგოს მიმზიდველი გარეგნობა, მისი დამუშავებისთვის გამოიყენება ხის ლაქები, რომლებიც იცავს ზედაპირს და აძლევს ლამაზ ტექსტურას.

ხის ლაქი ქმნის საკმაოდ სქელ დამცავ ერთგვარ ფირს, რომელიც ხის ზედაპირებზე ძლიერ ეჭიდება და სიღრმეში შეიწოვება. ლაქი აღწევს პარკეტის დაფის სისქეში, ხის ფორებში და მისი მხოლოდ მცირე რაოდენობა რჩება ზედაპირზე. ლაქის დამცავი ფირის წყალობით ხე თავად ხდება უფრო გამძლე და მდგრადი.

ხის ლაქის სახეობები

ხის ლაქები არის ერთი ან მრავალკომპონენტიანი ბლანტი ნაერთები, რომლებიც ზედაპირზე გამოყენებისას ქმნიან გამძლე ფირს მკრთალი ან პრიალა ზედაპირით. თანამედროვე ხის ლაქები ერთმანეთისგან განსხვავდება  გაშრობის სიჩქარით და დანიშნულების მიხედვით:

ხის იატაკის ან სხვა ზედაპირების ლაქის არჩევის დაწყებამდე უმჯობესია მოხდეს სხვადასხვა კატეგორიის ლაქების  უპირატესობებისა და ნაკლოვანებების შესწავლა.

• წყალზე დაფუძნებული ლაქები – აბსოლუტურად უსაფრთხოა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, არ იწვევს სუნთქვის დაავადებების პროვოცირებას, არ აქვს სუნი, სწრაფად შრება, მაგრამ ადვილად რეაგირებს გარე ფაქტორებზე და ამის გამო არ გამორჩევა ექსპლუატაციის დიდი ვადით;
• ალკიდის ლაქები – მზადდება გლიფთალური და პენტაფტალიური ფისების საფუძველზე. გამძლეა ჭუჭყის, აგრესიული ქიმიური საშუალებების და დეფორმაციის მიმართ. შრება სწრაფი ტემპით;
• ბიტუმიანი ლაქი – ბიტუმიანი ლაქები იცავს ხის მასალას დალპობისგან და მიკროორგანიზმებით დაფარვისგან. ასევე გამოიყენება ლითონების ჰიდრო და ელექტრო იზოლაციისთვის. სწრაფად შრება, აქვს სუნი. უარყოფით მხარეებად შეიძლება ჩაითვალოს დაბალი მედეგობა ტემპერატურის ცვალებადობაზე და ულტრაიისფერ სხივებზე;
• პოლიურეთანზე დაფუძნებული ლაქები – გამოყენება შესაძლებელია სხვადასხვა ზედაპირზე. ისინი ეკოლოგიურად სუფთა, უსუნო და სწრაფად შრობადი ლაქებია;
• ზეთიანი ლაქი – ლაქს საფუძვლად აქვს ბუნებრივი ზეთი ან საშრობი ზეთი. უპირატესობები: ეკოლოგიურობა, არ აქვს სუნი, ტენიანობის მიმართ მდგრადია. უარყოფითი მხარეები: ხანგრძლივი შრობა, გამუქება ზედაპირებზე წასმიდან გარკვეული დროის გასვლის შემდეგ.

ხის ლაქი როგორ შევარჩიოთ?

ხის ლაქი შექმნილია დამუშავებული ხის ზედაპირის დასაცავად მექანიკური დაზიანებისგან, ტენიანობის და მზის ზემოქმედებისგან, გახრწნისა და ლპობის პროცესებისგან. ხის ლაქის შერჩევის დროს არჩევანი დიდწილად დამოკიდებულია მის ტექნიკურ მახასიათებლებზე, შემადგენლობაზე და გამოყენების არეალზე. ყიდვისას რეკომენდებულია ყურადღება მიაქციოთ შემდეგ პარამეტრებს:

• ლაქის ტოქსიკურობის დონე – სახლის შიგნით ზედაპირების დასამუშავებლად უნდა აირჩიოთ ლაქი, რომელიც მაქსიმალურად უსაფრთხო იქნება ჯანმრთელობისთვის. ამ მხრივ უპირატესობა ენიჭება ზეთისა და აკრილის ნაერთებს, რომელთა გამოყენება შესაძლებელია ავეჯზე, ფანჯრის ჩარჩოებსა და ბავშვთა ოთახშიც კი;
• ცვეთა– ყველაზე მაღალი მოთხოვნები ამ საკითხის მიმართ აქვთ ხის იატაკების გალაქვის სამუშაოებისას. ხის იატაკებზე ყველაზე შესაფერისია პოლიურეთანის ლაქები, რომლებიც ხასიათდება აბრაზიისაგან ოპტიმალური დაცვით. იგივე კატეგორიაში შედის აკრილ-ურეთანი და ალკიდ-ურეთანი ლაქები;
• სიპრიალის ხარისხი – ეს პარამეტრი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ინტერიერის დიზაინში, ამიტომ ყიდვისას უნდა გაითვალისწინოთ ლაქის ამ მახასიათებლის მაჩვენებელი;
• გაშრობის დრო – ხის საფარის გაშრობის დროს უმჯობესია სახლიდან გასვლა სარემონტო პერიოდის განმავლობაში, მაგრამ თუ ეს შეუძლებელია, მაშინ ლაქით ხის ზედაპირული დამუშავება უმჯობესია მოხდეს თბილ სეზონზე, როდესაც დიდი ხნის განმავლობაში შეგიძლიათ ფანჯრების გახსნა და ოთახების ვენტილაცია. გამონაკლისი არის წყალზე დაფუძნებული ლაქი ხის საფარისთვის, რომელიც გამოიყენება ყოველგვარი შეზღუდვის გარეშე. ხის ლაქებს აქვს საკუთარი გაშრობის დრო, რომელიც მერყეობს 20 წუთიდან რამდენიმე კვირამდე. წყალზე დაფუძნებული ლაქები ყველაზე სწრაფად შრება, ყველაზე ხანგრძლივად პოლიურეთანის ნაერთები შრება;
• სახანძრო უსაფრთხოება – თუ შიდა სამუშაოები ხორციელდება ხის სახლებში, სასურველია შეარჩიოთ ხის ლაქი მაღალი ტემპერატურისადმი მედეგობით. როგორც წესი ხის ლაქები ასეთი მახასიათებლით უფრო ძვირია, ვიდრე ჩვეულებრივი ხის ლაქები.

ხის ლაქის გამოყენება

ხის ლაქის წასმის ოპტიმალური პირობებია მშრალი, უქარო ამინდი, ტემპერატურის მაჩვენებლებით არანაკლებ +10 ° C. უმჯობესია, თუ ტენიანობის დონე არ აღემატება 80% -ს, ხოლო ტემპერატურა 15-დან 35 ° C- მდეა. ზედაპირის გალაქვამდე მოამზადეთ ნიღაბი, ხელთათმანები და სათვალე. საჭიროა შესაბამისი აქსესუარები მაშინაც კი, თუ სამუშაოები ტარდება გარეთ და მასალა არატოქსიკურია.